Ultra High End Subwoofer
Met de Subsonic, Thor’s Hammer en Watch Dog heeft Wilson Audio een aantal laagfrequent-connaisseurs in het gamma die het net even anders doen. Geen subwoofers maar luidsprekers geoptimaliseerd voor de weergave van de allerlaagste tonen van het frequentiespectrum. Dat lijkt misschien hetzelfde maar is in de oren van Wilson Audio toch een wezenlijk verschil. Deze machtige 10 tot 100Hz specialisten van Wilson Audio hebben allemaal iets gemeen. Ze zijn passief dus vereisen net als een ‘gewone’ Wilson Audio luidsprekers een eigen versterker én ze zijn niet echt compact te noemen. Wilson Audio’s nieuwste subwoofer breekt met die traditie. De Wilson Audio LōKē Subwoofer is ontworpen ter ondersteuning van de Tune Tot, SabrinaX, Yvette en Sasha DAW maar past ook perfect bij Wilson’s eerdere generaties, voorzien van een eigen eindversterker en – wat ons betreft – een sierlijk maatje.
What the Sub is the difference?
Natuurlijk is iedere subwoofer ontwikkeld voor de weergave van lage tonen. In feite is een subwoofer niets anders dan een luidspreker met potente woofer die aan de bovenkant van zijn weergave begrenst wordt tot zeg 100Hz. Interessant genoeg benadert vrijwel iedere fabrikant het ontwerpproces voor de subwoofer echter vanuit het perspectief zo veel mogelijk energie uit een zo klein mogelijke kast te persen. Waar een woofer in een ‘normale’ luidspreker afgestemd is op zijn ideale akoestische luchtvolume, eventueel met basreflexpoort, zijn vrijwel alle subwoofers voorzien van een uit de kluiten gewassen woofer in een veel te kleine kast. Het gevecht tegen de natuurwetten, en daarmee dus de afvallende laagweergave als gevolg van de kleine kast, wordt elektrisch gecompenseerd door de woofer vol te pompen met vermogen. Een kolossale, extreem lenige subwoofer volgt dat signaal met enorme membraanuitwijking en dus een effectieve weergave van bas uit een kleine kast waar de woofer zelfs soms maar net in past.
Wilson Audio doet het anders en benaderd het tweecijferige frequentiespectrum met dezelfde toewijding en filosofie als haar fullrange luidsprekers. De laagdrivers zijn groter, de membraanmassa’s hoger en de motorstructuur krachtiger dan van de woofers in de gewone luidsprekers maar niet van het extreme heavy-weight kaliber ontwikkeld om aardbevingen te simuleren. Dat is voor Wilson Audio namelijk helemaal niet zo interessant. Het levensecht simuleren van de grondtoon van een vleugel is dat wel. Wilson Audio Subwoofers zijn ontwikkeld voor pure laag extensie en naadloze integratie met haar ultra high end luidsprekers. Elastisch, dynamisch en fantastisch gedefinieerd. De compacte LōKē zet die traditie voort in een voor Wilson Audio begrippen relatief bescheiden formaat en met een realistische weergave tot onder de 30Hz.
De actieve LōKē
LōKē is ontwikkeld vanuit diezelfde gedachte. Een speciale, op muzikale kwaliteit geselecteerde 10″ woofer met een lage resonantiefrequentie, ondergebracht in een gepoorte behuizing, perfect afgestemd op het ideale luchtvolume voor de woofer. Het zo nauwkeurig mogelijk volgen van het muzieksignaal in plaats van kwantitatieve luchtverplaatsing. De LōKē woofer is gepaard aan een 500Watt sterke eindversterker opgenomen in de achterzijde van de behuizing. Hij laat zich daarmee eenvoudig aansturen vanaf bijvoorbeeld de RCA of Gebalanceerde pre-out van een versterker. Een keur aan instel mogelijkheden inclusief traploos instelbare fase (0 tot 180graden), crossover frequentie en equalizatie stellen ons in staat om de subwoofer naadloos te integreren met de hoofdluidsprekers. We schrijven ‘ons’ omdat wij vinden dat een subwoofer alleen optimaal tot zijn recht kan komen wanneer de installatie er van gecombineerd wordt met kennis en meetapparatuur. Daarom assisteren wij graag bij de plaatsing en optimalisatie van de LōKē.
De praktijk
We kunnen eerlijk zijn – het goed plaatsen van een subwoofer doe je niet even. Wij waren dan ook zo’n 47 metingen, diverse test posities en uren finetunen aan crossover en fase verder voordat we goed verruilde met magisch. Maar als dat punt eenmaal valt is er geen weg terug. In onze luisterruimte combineerde we de LōKē met de toch al fenomenale SabrinaX. En in alle eerlijkheid komt zelfs de SabrinaX – net als de zangeres uit de jaren 80 – eigenlijk niets te kort. Het laag is strak afgelijnd en heeft de Wilson Audio vertrouwde macht en energie. Toch transformeert de SabrinaX naar een compleet ander level wanneer we de afgeregelde LōKē inschakelen. Of eigenlijk transformeert de hele ruimte. Het hele klankbeeld krijgt meer stabiliteit, meer substantie en rijkt nog dieper naast en achter de speakers. Er is een gewin aan resolutie en emotionele lading die lastig in een nieuwsbericht te vangen is. En dan is er natuurlijk de extensie van de laagweergave. Het mag duidelijk zijn dat de driehoeksverhouding van de kamerafmeting, zit- en speakerpostie heel bepalend zijn voor het laag. Vrijwel geen enkele ruimte ontkomt aan de grote boze staande golf die bepaalde lage tonen versterkt en andere verzwakt. Mede dankzij de vrije plaatsing van de LōKē zijn we echter in staat om de golf enigszins glad te strijken en een veel evenwichtigere laagweergave te realiseren – goed te zien in een plaatje van onze metingen hieronder.
Opvallend is dat het systeem hierdoor niet alleen meer body en autoriteit heeft gekregen maar ook sneller is en meer subtiele nuances laat horen zonder spectaculair te willen zijn. Natuurlijk zijn sommige van deze eigenschappen ook met andere goede subwoofers haalbaar maar niet met dit niveau van energieke transparantie en realisme. De LōKē vormt de ultieme partner voor de TuneTot en Sasha DAW, en alles wat daartussen zit. Gebouwd met Wilson Audio’s onconventionele kast materiaal en extreme aandacht voor detail. Een lage tonen specialist die onze geliefde SabrinaX naar een nog verslavender niveau heeft weten te tillen zonder dat er ook maar één pilletje aan te pas is gekomen.
